Günlük hayatta da sıkça tanık olduğumuz kavramlardan biri olan, bir olayı yada bir ürünü değerlendirirken şu sözleri duymuşsunuzdur "tam bir mühendislik harikası" işte tam da bura da Mühendislik kavramının yaptığımız işe nasıl bir yaklaşım getirdiğini anlatacağım.
İş yaparken kullandığımız makine ve ekipmanlar (basınçlı kaplar, kaldırma iletme ekipmanları) ya da günlük hayatımızın bir parçası haline gelmiş havalandırma tesisatları, elektrik tesisatları, olası bir acil durumda kullanıma hazır yangın söndürme sistem/tesisatları, ... vb. gibi ekipmanların tamamına iş ekipmanı diyebiliriz. Bu iş ekipmanlarının tamamı uluslararası normlara uygun üretilmeli ve üreticilerin tavsiye ettiği gibi yine ilgili standartlara ve mevzuatlara göre kullanılmalıdır.
İş Ekipmanının kurulumundan sonra işletmeye alınması süreci, işinin ehli kişiler tarafından yapılmalı, ilgili standart ve mevzuatlara uygunluğu tarafsız kuruluşlarla denetlenmeli ve kayıt altına alınarak raporlanmalıdır. Denetleme ve raporlama süreci tarafsız kuruluşlarla "Periyodik Kontrol" yapmaya yetkin kişilerce yapılmalıdır. Periyodik kontrolün öneminden bahsetmek gerekirse ;
Üretirken, kazanırken makinelerden kaynaklı kazaların önüne geçmek, dünyada ve ülkemizde enerji kaynaklarını daha verimli kullanımını sağlamak için periyodik kontroller mevzuatlarda belirtildiği aralıklarla yılda en az bir kez yapılmalıdır. Örneğin ısı yalıtmı deforme olmuş bir mekanik sistem ilk etapta gözümüze basit bir ayrıntı olarak gözüksede bu şekilde çalışma yapma ihtimali olan bir çok sistemi düşündüğümüzde matematiksel anlamda büyük rakamlara ulaşmak mümkündür. Hem ülkemizin hemde küresel kaynakların doğru kullanılması işte tam da bir "Mühendislik Harikasıdır."
Asıl en önemlisi olan çalışan ve işin sağlıklı ilerlermesi konusunda periyodik kontrollere gerekli özen gösterilmelidir. Herhangi bir çalışanın iş ekipmanından kaynaklı kazalarda, istenmeyen kalıcı sağlık problemleri veya ölümcül sonuçlarla etkilenmesi, çalışma yapılan işe ve işyerine olan güveni azaltır, yasal yaptırımların yanında çalışanlarda piskolojik bir tahribata neden olur, verim düşer ve bunun gibi daha bir çok istemediğimiz durumun yaşanmaması için işverenler yasal sorumluluklarını yerine getirmeli, bu gibi durumları minimuma indirmek için periyodik kontrolleri aksatmadan yaptırmalıdır.
Uzman Ekipler, çalışma ortamlarında, ilgili standart ve mevzuatları referans alarak bazı tesbit ve uyarılarda bulunur ve kayıt altına alarak raporlar. İş ekipmanlarından kaynaklı "oluşabilecek risklerin önüne geçecek şekilde uygun emniyet donanımlarıyla donatılmış mı?" sorusunu sorar, bu donanımların standartlarda belirtilen özelliklere sahip olup olmadığını inceler.
Kullanıma alınan ekipmanın, "Kullanım Talimatı" barındırdığı riskler açık ve anlaşılır bir biçimde belirtilerek, kolay sökülmeyecek şekilde, iş ekipmanını kullanacak operatörün rahat ulaşabileceği şekilde konumlandırılmalıdır.
Makina Mühendisi/Eyyüp Onur AYDİN